Po raz pierwszy zaobserwowano zagięcie światła wokół izolowanej gwiazdy poza Układem Słonecznym
9 lutego 2023, 17:30Międzynarodowy zespół naukowy pracujący pod kierunkiem uczonych z University of Cambridge wykorzystał dwa teleskopy do bezpośredniego zmierzenia masy białego karła metodą mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Specjaliści obserwowali, jak światło z odległej gwiazdy zagina się wokół karła LAWD 37. Po raz pierwszy udało się zaobserwować takie zjawisko w odniesieniu do izolowanej gwiazdy innej niż Słońce i po raz pierwszy zmierzono w ten sposób masę takiej gwiazdy.
Odkryli i odszyfrowali tajną korespondencję Marii Królowej Szkotów
9 lutego 2023, 09:24Maria Stuart, Królowa Szkotów, pozostawiła po sobie olbrzymią liczbę listów. Można je znaleźć w różnych kolekcjach. Mamy jednak dowody, że nie wszystkie jej listy znamy. Są one wspominane w innych źródłach. Historyk John Bossy stwierdził, że tajna szyfrowana korespondencja Marii, którą pisała z miejsc uwięzienia, była pilnie strzeżona i nie dotrwała do naszych czasów. Okazało się jednak, że to nieprawda. Grupa badaczy znalazła w zbiorach Biblioteki Narodowej Francji ponad 50 listów Marii i je odszyfrowała.
Odkrywają tajemnice egipskich balsamistów i powiązane z nimi globalne szlaki handlowe
8 lutego 2023, 11:38Niemiecko-egipski zespół naukowy opublikował na łamach Nature wyniki badań nad substancjami używanymi przez starożytnych Egipcjan do balsamowania. Okazało się, że przez wiele lat eksperci mylili się co do niektórych z nich. Z badań dowiedzieliśmy się również, że wiele substancji nie pochodziło z Egiptu, ale z całego regionu Morza Śródziemnego, lasów tropikalnych a nawet z Azji Południowo-Wschodniej, co jest dowodem na istnienie wczesnych globalnych sieci handlowych.
Sztuczna inteligencja odnalazła nieznane dzieło wielkiego hiszpańskiego pisarza
7 lutego 2023, 13:19Francisco Lope de Vega był – obok Cervantesa – najwybitniejszym pisarzem hiszpańskiego Złotego Wieku. Nie cała jego spuścizna się zachowała. Tym cenniejsze jest odkrycie każdego nieznanego fragmentu tekstu jego autorstwa. W zbiorach Hiszpańskiej Biblioteki Narodowej odnaleziono nieznaną komedię Lope de Vegi, a do jej zidentyfikowania przyczyniła się sztuczna inteligencja.
Szczątki olbrzymich słoni sugerują, że neandertalczycy żyli w większych grupach niż się przypuszcza
3 lutego 2023, 10:47Po zbadaniu szczątków słoni sprzed 125 000 lat naukowcy z Uniwersytetu Johannesa Gutenberga z Moguncji i Uniwersytetu w Lejdzie doszli do wniosku, że neandertalczycy musieli żyć w większych grupach, niż się powszechnie uważa. Szczątki około 70 zwierząt zostały odkryte z latach 80. w pobliżu Halle w wielkiej odkrywce górniczej, zamienionej obecnie w sztuczne jezioro. Należą one do gatunku Palaeoloxodon antiquus, największego zwierzęcia lądowego plejstocenu
Detektorysta znalazł XVI-w. złoty naszyjnik z wisiorem z inicjałami Henryka VIII i Katarzyny Aragońskiej
2 lutego 2023, 12:37Detektorysta Charlie Clarke znalazł w Warwickshire złoty naszyjnik z wisiorem. Widnieją na nim inicjały Henryka VIII i jego pierwszej żony Katarzyny Aragońskiej.
Uniwersytet Jagielloński przygotowuje własną misję kosmiczną
2 lutego 2023, 12:03Uniwersytet Jagielloński wyśle w przestrzeń kosmiczną teleskop, który będzie poszukiwał śladów wodoru i deuteru wokół małych ciał Układu Słonecznego. Projekt HYADES, który właśnie został dofinansowany kwotą 3 milionów euro przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych, ma na celu zbadanie pochodzenia wody na Ziemi oraz poszukiwanie jej źródeł w Układzie Słonecznym.
Jak poradzić sobie z gorączką i bólem zatok?
31 stycznia 2023, 19:40Zima i jesień to czas, kiedy infekcje pojawiają się, jak grzyby po deszczu. Zmienna pogoda, wychłodzenie organizmu, czy źle dopasowane ubranie do warunków pogodowych może zakończyć się zwolnieniem lekarskim. Wirusy, które inicjują infekcje dróg oddechowych, uwielbiają niskie temperatury. To właśnie wtedy sztafeta firmowych przeziębień biegnie coraz szybciej. Jeden pracownik zaraża drugiego i już po chwili braki kadrowe mocno dają się we znaki. Osoby chore skarżą się na ból głowy, ból gardła, gorączkę, stan podgorączkowy, ogólne rozbicie, katar, kaszel i problemy z zatokami. Obniżenie nastroju i złe samopoczucie sprawia, że trudno normalnie funkcjonować. Słaba odporność może także doprowadzić do zaostrzenia się chorób przewlekłych. Jak więc skutecznie poradzić sobie z infekcjami górnych dróg oddechowych, uciążliwą gorączką i bólem zatok, które mocno dają w kość?
Czy zdjęcia z Teleskopu Webba są prawdziwe?
30 stycznia 2023, 12:44Odpowiedź na tytułowe pytanie brzmi: tak. Jednak „prawdziwe” w odniesieniu do fotografowanych przez Webba obiektów nie oznacza tutaj takie, jak byśmy zobaczyli je na własne oczy będąc w miejscu Webba, ale takie, jakimi są w rzeczywistości. Żeby to zrozumieć, musimy co nieco wiedzieć o działaniu ludzkiego wzroku oraz Teleskopu Kosmicznego Jamesa Webba (JWST).
„Nowe nabytki Zbiorów Specjalnych” PAN Biblioteki Gdańskiej. Na wystawie zobaczymy m.in. XVI-w. mapę czy album fotograficzny z 1934 r.
27 stycznia 2023, 11:31W PAN Bibliotece Gdańskiej od wtorku (24 stycznia) można oglądać wystawę „Nowe nabytki Zbiorów Specjalnych”. Zaprezentowano 70 obiektów z 3256 pozyskanych przez instytucję w zeszłym roku. Do najcenniejszych/najciekawszych należą trzyczęściowa mapa z 1573 r., a także album fotograficzny z 1934 r. z podróży pary drezdeńczyków po Prusach Wschodnich.
